Çocuklar, hızlı büyüme ve artan fiziksel aktivitelerinde harcadıkları enerjiyi karşılamak için diğer yaş gruplarından daha fazla yemek yemeye ve enerjiye ihtiyaç duyarlar. Tükettikleri bu enerjinin doğru besin kaynaklarından sağlanması, onların zihin ve beden gelişiminin sağlanmasında en temel faktördür. Özellikle çocukluk çağında çeşitli ve dengeli beslenen çocuğun, gelecekte de beslenme ile ilgili sıkıntılar yaşama ihtimali düşmektedir. Bu yolda çocuklarımızın önemli sürecinde doğru beslenme alışkanlıkları kazanması adına en büyük görev biz annelere düşmekte…
Kimisi yemek saati gelmeden önce annesinden yemek isteyen iştahlı çocuklarımız, kimisi ise önüne tabak konulduğunda burun kıvıran, yiyeceğin tadına dahi bakmak istemeyip sevdiği diğer ve genellikle sağlıksız yiyecekleri tercih eden çocuklar. Biz bugün sizlerle iştahsız, yemek yemeyen çocuklarımız ve bu çocuklarımıza yemek yeme alışkanlıklarını nasıl kazandıracağımızı konuşuyor olacağız.
Öncelikle yaş grubumu tanımak ile başlayalım;
1-6 yaş arası çocukların genel özellikleri,
• TAKLİT
• ‘Ben’ ve ‘Adalet’ duygularının gelişimi
• Keşfetme/ öğrenme merakı
• Dikkat süresi kısa
• Sorumluluk almaya hazır
• Sosyalleşme ve oyun dönemi
Bu yaş grubu çocuklarda gözlemlenen davranışlar yemek yeme eylemi ile oldukça yakından ilişkilidir. Örneğin; adalet duygusu gelişen bir çocuğa, yemek sofrasında iken sizin ona yapmaması gerektiğini uyardığınız herhangi bir eylemi sizin yaptığınızı gördüğünde sofrada yapmaması gereken şeyin tersini yapmaya başlayacaktır. Aynı zamanda bu yaş dönemi taklit yapmaya yatkın bir dönem olduğu için, anne ve babanın olumlu yeme davranışının ona örnek olması, çocuğunuzun doğru yeme alışkanlıkları kazanabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Bu sürece baktığımızda çocuğunuzun besin alımını etkileyen birçok faktör ile karşılaşıyoruz. Bunlardan bir kaçı; annenin hedefleri, ailenin beslenme alışkanlıkları, çocuğun gereksinimleri, anne-baba uyumu, çocuğun istekleri, sosyal çevre… Süreci değerlendirirken aslında tüm hedefleri de göz önünde bulundurmak ve buna uygun kararlar almak hem çocuğunuz ile olan bağınızın güçlenmesine yardımcı olacak, hem de onun genç yaşta doğru beslenme alışkanlıkları kazanması adına yatırım yapacaksınız.
Peki gelelim asıl konuya; Çocukların iştahsız olma nedenleri neler ve bunlara nasıl çözüm getirebiliriz?
Çocukların genellikle yaşadığı iştahsızlık nedenlerinden birkaçı;
1. Dikkat çekmek; Ailenin ilgisiz olduğunu düşünen çocuk yemek yemez.
Bu ailelerde sıklıkla yaşadığımız bir problemdir. Çocuk aslında yemek yeme eylemini bir grev olarak düşünür ve aileye karşı tepki koyabilir. Bu yaş grubuna getirilebilecek en iyi çözüm; yemek saatinden önce çocuğunuz ile birlikte birlikte oyun oynanıp daha sonra yemeğe geçmektir. Yemek öncesi birlikte zaman geçirmek onu motive edecektir.
2. Çocuklar daha çok sıvı tüketimini tercih ederler. Böylece çok kolay doygunluk hissi duyarlar ve yemekte iştahsız olurlar
Bu konuyla ilgili çözüm ise bir kural koymanız ve bunu onun anlayacağı bir dil ile anlatmanız çok önemlidir. Koyacağınız kural ise, yemekten 1 saat önce ve yemek sırasında sıvı alımının kısıtlanmasıdır.
3. Ara öğünlerini besin değeri düşük, kalorisi yüksek gıdalardan tükettiyse
Bu durumda ise ara öğün ile atıştırmalıkların karıştırılmaması gerekmektedir. Buna getirilecek çözüm; ara öğünde kuruyemiş, kuru meyve, meyve, süt gibi alışkanlıklar kazandırmaktır.
Yemek Seçen Çocuklar İçin Tavsiyeler
İştahsızlık bir yana yemek seçen çocuk sayısı gün geçtikçe artıyor ve bu tercih edilmeyen yiyecekler genellikle sağlıksız olanlar oluyor. Bu konuyu ve süreci en iyi şekilde yönetirken,
Öncelikle yemek seçen çocuğun alışkanlıklarını değiştirmek isteyen bizlerin kendi davranışlarımızı gözlemlemek oldukça önemlidir. Örneğin; çocuğunuza porsiyonu uygun şekilde sunmak onun koyduğunuz yiyeceği tüketme olasılığını etkiliyor. Büyük porsiyondan ziyade daha küçük porsiyonlar ile başlamak, eğer daha fazla tüketmek isterse, ikinci tabağı kendisinin almasına müsaade etmek hem çocuğunuzun kendi seçim haklarını kazanmasına hem de obeziteden korunmasına yardımcı olacaktır. Peki çocuğunuz hiç sebze sevmiyorsa ne yapabilirsiniz? O zaman en etkili yöntemlerimizi devreye sokmak gerekir, bunlardan birincisi; neşeli tabaklar yaparak görsel zekası yüksek olan bu yaş grubu çocuğunun eğlenerek yemesine yardımcı olabilirsiniz. İkincisi; iki tane sevmediği yiyecek içinden tercih yapmasını sağlamak ve akşam babası eve geldiğinde yemek tercihini çocuğunuzun yaptığını söyleyerek onu onure etmek. Bu şekilde çocuğunuz ile iletişim bağınızı güçlendirecek ve ona sağlıklı tercihler arasından seçim yapmasını sağlayacaksınız, burada tercih haklarından birinin çocuğunuzun çok sevdiği bir yiyecek olmaması gerektiğine özellikle dikkat çekmek isterim. Sonuncusu ise sevdiği yiyecekler ile sevmediği yiyecekleri harmanlamak ve sevmediği yiyeceğin tadını çok fazla alamayacak şekilde sunmak. Burada önemli olan ise, her sunumda sevmediği yiyeceğin porsiyon ölçüsünü arttırarak yavaş yavaş sevmeyeceği yiyeceği damak tadı alışacağı için tolere edielebilir hale gelmesini sağlamaktır.
Hem iştahsız hem de yemek seçen çocuklarımızın gelişimini doğru sağlayabilmek adına bu konuda anneye düşen en önemli görev, süreç zaman zaman yıpratıcı olabilir ancak vazgeçmemesidir. Elbette her besinin bir alternatifi vardır, ancak araştırmalar gösteriyor ki çocukların bir besini sevip sevmediğini anlamak için en az 8 kez farklı şekillerde sunum yapılması gerekmektedir. Hem ona hem de kendinize zaman tanıyın ve lütfen vazgemeyin. Değişimi göreceksiniz
Çocuklarınız ile birlikte sağlıklı ve mutlu bir ömür dileğiyle…
Dyt. Gizem Tümay
