Uzm. Dr. Orhan Sevinc CURA
Grip ve gripten korunma ve grip aşısı
Yayınlanma:
• Astım,tekrarlayan bronşit,alerjik hastalığı olanlar,diyabet, kalp hastalığı, böbrek hastalığı, nörolojik ya da nöromuskuler hastalıkları olan çocuklar ve bu çocuklar ile aynı evde yaşayan diğer kişiler risk grubunda olmasa bile mutlaka aşılanmalıdır. Örneğin evde astımlı bir çocuk var ise evdeki herkesin aşılanması önerilmektedir.
• Bağışıklık sistemleri baskılanmış kişiler: Kanser hastaları, organ ve kemik iliği nakli yapılanlar ve bu kişiler ile aynı evde yaşayanlar
• Uzun süreli aspirin tedavisi alan çocuk ve adolesanlar (koma, karaciğer hasarı ve ölüme neden olan Reye Sendromu gelişebilme riski nedeni ile)
• Hasta bakımı ile ilgilenen sağlık çalışanları
Amerika’da CDC (Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrol Merkezi) ,
• 6 ay – 5 yaş arası çocuklar (Özellikle 6 ay – 2 yaş arası çocuklar)
• Hamile kadınlar (hamileliğin ilk 3 ayından sonra grip aşısı yapılabilir)
• Emziren anneler (bebeğini emziren bir annenin grip aşısı olmasında bir sakınca yoktur)
• 6 aydan küçük çocukların bulunduğu evlerde yaşayanlar ve özellikle bu çocukların bakımları ile ilgilenenlerin de grip aşısı yaptırmasını öneriyor.
Çocuğunuz risk grubunda değil ise bile grip aşısının yapılması bu yıl içinde grip olması riskini azaltır!
Ne zaman aşı?
Grip enfeksiyonu her mevsimde ortaya çıkabilir, bununla birlikte grip enfeksiyonlarının çoğu ekim- mayıs ayları arasında oluşur. Son yıllarda grip enfeksiyonlarının önemli bir kısmı Ocak ve şubat aylarında ortaya çıkmıştır.
Aşının koruyuculu etkisi 2 -3 hafta sonra ortaya çıkar. Bu neden ile tavsiye edilen yıllık grip aşısının aşı kullanıma sunulur sunulmaz grip salgını başlamadan önce eylül – ekim aylarında yapılması ve hastaların aşılanmalarının Aralık ayından önce bitirilmesidir. Ancak kişi gribe yakalanmamış ise aşılama ,şubat ayı sonu yani,grip sezonunun sonuna kadar uygulanabilir.
Aşının dozu ne olmalıdır?
Daha önce aşılanmış;3 yaşın altındaki çocuklarda aşı yarım doz (0.25 ml) yapılır ve 4 hafta sonra ikinci doz yapılır
Eğer geçen yıl aşı yapıldı ise ( tek doz bile olsa) 3 yaşın altındaki çocuklarda tek doz ve yarım doz aşı yeterlidir
Daha önce hiç grip aşısı yaptırmamış olan 3-8 yaş arası çocuklara 4 hafta ara ile iki TAM DOZ ( 0.5 ml) yapılır
9 yaşın üzerindeki çocuklarda tek doz ve tam doz aşı yeterlidir
Grip aşısı kime yasak?
• 6 aydan küçük bebekler
• Şiddetli Yumurta alerjisi olan kişiler
• Ateşli orta- ağır hastalığı olan kişiler
Ülkemizde uygulanan aşılar inaktif yani canlı olmayan virüslerden oluşuyor. Bu nedenle aşının hastalık yapma riski yok. En sık görülen yan etkisi aşı yerindeki ağrı ve hassasiyet.
Aşı iyi tolere edilmektedir. Aşı sonrası nadiren hafif geçen 1-2 gün içinde kendiliğinden geçene nezle türü bir şikayetler oluşabilir
Sistemik ve lokal etkiler 24-48 saat içerisinde kaybolur.
En sık sorulan sorulardan biri de grip aşısının içinde thimerosal ( Civa bazlı koruyucu) olup olmadığı ve bunun olası zararlarına ilişkindir…
Civa bazlı koruyucu bir madde olan thiomersal çok dozlu aşıların içinde başka mikrorganizmaların bulaşmasını engellemek için eklenmektedir.
Tek doz aşılar ,grip aşısı gibi,koruyucu olarak CIVA (Thimerosal) İÇERMEMEKTEDİR.
Ayrıca bilimsel çalışmalar içinde bu koruyucu madde bulunan aşılar ile lokal şişlik kızarıklık dışında önemli bir zararlı etki bildirilmemiştir
Gripten korunmanın aşıdan başka yolları var mıdır?
Aşı olsanız da olmasanız da ;
• Ellerinizi sık sık yıkayın,öpüşmeyin ,Virusun en önemli bulaşma yolunun virus bulaşmış ellerin göz ve ağız ile teması olduğunu unutmayın!
• Ellerinizi özellikle,
Yemekleri hazırlamadan önce ve sonra
Yemek yemeden önce
Tuvaleti kullandıktan sonra
Elleriniz kirli olduğunda
Evde birisi hasta olduğunda daha sık olmak üzere sabun ve su ile yıkayın
Küçük çocukların ağızlarına götürdüğü oyuncaklar ve objelerin dezenfeksiyonu önemlidir. Yüzeylerinde yıkanabilen ya da kullanıldıktan sonra atılan kağıt havlular ile temizlenmesi uygun olacaktır.
Grip mi? Soğuk algınlığı mı?
Soğuk algınlığında ateş yoktur ya da hafiftir, Gripte yüksek ateş vardır
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında başağrısı bazen vardır, gripte ise başağrısı hemen her zaman vardır
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hapşırık sıklıkla vardır, Griptehapşırık daha az sıklıkla rastlanır
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hafif öksürük, gripte ise daha şiddetli öksürük vardır
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında hafif halsizlik vardır, çocukların enerji düzeyi çok etkilenmemiştir. Gripte ise halsizlik daha belirgindir ve haftalar sürebilir.
Üst solunum yolu enfeksiyonlarında boğaz ağrısı genellikle vardır, gripte bogaz agrısı daha nadiren rastlanır.
Grip nasıl bulaşır?
Grip olan kişiler hapşırık ve öksürük ile grip mikrobunu yayarlar. Bu kişilerin etrafında bulunduğunuzda grip mikrobu ağız ya da burun yolu ile vücudumuza girer
Grip olan bir kişinin dokunduğu kapı kolu, telefon ahizesi, musluk gibi yerlere dokunduğunuzda daha sonra ağzınıza ya da burnunuza dokunduğunuzda da virus size bulaşabilir
Hasta kişinin kapalı bir ortama girip çıkması bile o ortamda bulunan kişileri virüsün bulaşması açısından risk altına sokabilir .
Grip tedavi edilebilir mi?
Grip olan çocuklarda destekleyici tedaviler verilebilir. Çocuğun dinlemesi, bol sıvı alması,ateş, kas ağrılarını gidermek için parasetamol – ibufen gibi ateş düşürücü ağrı kesicilerin verilmesi önerilir
Küçük çocuklarda burunun serum fizyolojik ile temzilenmesi ve sekresyonların aspire edilmesi çocukları rahatlatır
Antibiyotikler sadece bakteriler üzerinde etkili fakat virusler üzerine etkili olmadıkları için grip tedavisinde hiçbir yarar sağlamazlar.
Özellikle risk grubunda olan bazı hastalarda ilk şikayetlerin başlamasından sonraki 24 - 48 saat içerisinde antiviral bazı ilaçların verilmesi bulguların daha az şiddetli olması ve daha kısa sürmesini sağlar.Grip aşısı olması istenen kişiler ve gruplarda amaç ;gribin daha hafif geçmesi,kişinin bronşit,astım ve pnömoni gibi ağır komplikasyonlarını önlemektir.Nasıl ki tetanoz aşısında da tekrar süresi beş yıldır,yani hafıza hücrelerine 5 yılda bir tetanoz aşısı hatırlatılıyorsa griptede her yıl hatırlatma yapılması gerekmektedir.Hafıza hücrelerimiz grip virüsünü bir yıl sonra hatırlamadığı için ve virüs yapısında değişiklik yapabildiği için aşı her yıl riskli gruplarda tekrarlanmalıdır.
KATKILARI İÇİN PROF.DR.FAZİLET KARAKOÇ ATEŞEKKÜR EDERİM. SAĞLIK DOLU GÜNLER DİLERİM.
