Tavukçuluk sektöründe yeni dönem

Yasağın 10 yıl ertelenmesini isteyen sektör temsilcileri, eğer bu yem yasaklanırsa, daha fazla GDO'lu yem getirmek zorunda kalacaklarını söylüyor. Tarım Bakanlığı yetkilileri ise yasakta kararlı: "Tek dertleri daha fazla kâr. Uygulama başlayacak."

TAVUKLAR, TAVUK YİYEREK BESLENİYOR

Şu anda tavukların yem olarak tavuk sakatatı yiyebildiğini biliyor muydunuz? Avrupa Birliği'nde baş gösteren bir hastalık sonrasında 1990'ların ortalarında tamamen yasaklanan bu durum Türkiye'de de 1 Ocak 2016'da yürürlüğe girecek. Tavuk kemikleri ile tavuk yan ürünlerinden üretilen ve rendering olarak adlandırılan yüksek proteinli bu yem aynı zamanda tavukçuluk sektöründe maliyetleri de düşürüyor. İşte bu gerekçeyle bazı tavukçular yasakta erteleme istiyor. Üstelik birkaç ay ya da yıl değil. Tam 10 yıllık erteleme talebinde bulunuyorlar.

10 YIL ERTELEYİN

Tavuk sakatatının yem olarak kullanılmasını 1 Ocak 2016 itibarıyla yasaklayan karar İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan ürünler Yönetmeliği başlığı ile 24 Aralık 2011'de Resmi Gazete'de yayınlanmıştı. Tarım Bakanlığı'dan üst düzey bir yetkili 10 yıllık ertelemenin mümkün olmadığını, tavukçuluk sektörüne zaten 5 yıllık süre tanındığını ifade etti. Tavuk yan ürünlerinden elde edilen yemin yılda 300 bin ton olduğunu ifade eden Beyaz Et Sanayicileri Birliği Başkanı Sait Koca ise, "Rendering olarak adlandırılan bu yem çöpe gidecek. Rendering ürünleri hayvan beslemesi için çok değerli bir hayvansal protein kaynağı. Protein kaynaklı hammadde temininde sıkıntı yaşanan Türkiye'de, bu uygulama ile daha fazla protein kaynağı ithali söz konusu olacak. Yapılan hesaplamalara göre en az 425 bin ton daha GDO'lu soya fasulyesi gerekecek. Ayrıca 100 milyon TL yatırım ile yapılan rendering tesisleri de atıl durumda kalacak." dedi.

FİYATLAR ARTACAK

Tavuk sakatatından üretilen yemlerin kullanımının yasaklanması sonucunda ülke ekonomisinin 240 milyon dolar kaybı olacağını söyleyen Sait Koca, "Rendering ürünleri çok değerli bir enerji kaynağıdır. Bu açık ancak yağ kullanımı ile kapatılabilecek. Yapılan hesaplamalara göre en az 80 bin ton yağ daha gerekecek. Bu miktar yağ da ithal yoluyla temin edilecek. Türkiye'de et fiyatlarını dengelemede çok önemli faktör olan piliç eti, artan maliyetleri nedeniyle bu fonksiyonunu yerine getiremez duruma gelecek. Türkiye'de, yasaklama sonucu çevre konusunda da çok büyük bir kaos yaşanacak." diye konuştu.

İNGİLTERE'DE BÜYÜKBAŞ HAYVANLAR HASTALANDI

AB'ye uyum yasaları çerçevesinde söz konusu ürünün kullanımının yasaklandığını hatırlatan Tarım Bakanlığı'ndan üst düzey yetkili, "İngiltere rendering yemlerini büyükbaş hayvanlarda kullanıyordu. Koyunlardan elde edilen rendering yemleri, sığırların beslenmesinde kullanıldı. Scarpie proteini içeren bu yemler, sığırlarda 'süngerimsi beyin hastalığına' dönüştü. Daha sonra bu hastalıklı etleri yiyen insanlarda, hastalık başka bir forma dönüştü. Bunun sonucunda da AB 1994-95 yıllarında rendering yemlerinin tüketilmesini yasakladı. Hastalık yayılma olasılığı tavuklarda olmamasına rağmen, tavuklar da bu kategori içine sokuldu. Biz de Türkiye'de aynı yasağı 1 Ocak 2016 itibariyle uygulamaya başlayacağız." dedi. Türkiye'de rendering yemlerden dolayı bir hastalık mı yayıldı sorumuza cevap veren yetkili, "AB yasalarına uyum çerçevesinde yasağı uygulamaya sokacağız. Herhangi bir hastalık tehlikesi bugüne kadar oluşmadı." diye konuştu.

SEKTÖR HAZIRLIK YAPMADI

Tavukçuluk sektörü temsilcilerinin kendilerine 'yasağın 10 yıl ertelenmesi' konusunda çok fazla baskı yaptığını söyleyen Tarım Bakanlığı üst düzey yetkilisi, "Sanki bu yasağı bugün uygulayacağımızı söylemişiz gibi davranıyorlar. 2010 yılında kanunu çıkardık. 2011'de kanuna bağlı olarak bir yönetmelik yayınladık. Sektöre 5 yıl süre verdik. Kendinizi hazırlayın dedik. Ancak hazırlıklarını yapmadılar. Şimdi erteleyin diye bastırıyorlar. Bu konuda vazgeçmeyi düşünmüyoruz." ifadelerini kullandı.

DERTLERİ PARA KAZANMAK

Tavukçuluk sektörü temsilcilerinin 'tavuk yan ürünlerinden elde edilen yemleri kullanamamamız halinde daha fazla GDO'lu yem getirmek zorunda kalırız.' demesinin 'saçma' olduğunu söyleyen Tarım Bakanlığı yetkilisi, "Zaten GDO'lu yem kullanıyorlar. Bu yemi kullanmayınca daha çok GDO'lu yem getirmek zorunda kalırız diyerek, GDO'lu yemlerin kötü olduğunu göstermeye çalışıyorlar. GDO'lu yemler Bio Güvenlik Kurulu tarafından denetleniyor ve dünya bu yemleri kullanıyor. Madem kötü neden şimdi kullanıyorsunuz? O zaman hiç kullanmayın. Tek dertleri daha fazla kazanmak. Çünkü tavuk yan ürünlerinden elde edilen yemin maliyeti düşük. Diğerleri daha pahalı." diye konuştu.

YÖNETMELİK 2011'DE YAYIMLANDI

Haziran 2010 tarihli 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu sonrasında Aralık 2011'de yayınlanan İnsan Tüketimi Amacıyla Kullanılmayan Hayvansal Yan Ürünler Yönetmeliği ile hayvanlardan elde edilen yemlerin üretimi yasaklandı. Yönetmelikte söz konusu yasakların Ocak 2016'dan itibaren geçerli olacağı belirtilmişti. Yönetmelikte, "Kürk hayvanları hariç karasal hayvanların, aynı türden hayvanların gövdeleri veya parçalarından elde edilen işlenmiş hayvan proteinleri ile beslenmesi. Geviş getiren hayvanların, süt ürünlerinden elde edilen ürünler hariç olmak üzere hayvansal proteinler ile beslenmesi. Çiftlik balıklarının aynı türden balık gövdeleri ve gövde parçalarından elde edilmiş işlenmiş proteinler ile beslenmesi yasaklanmıştır." ifadeleri yer aldı.

RENDERGİN YEM NEDİR?

Et üretimi sırasında ortaya çıkan ve insan gıdası olarak bir değer taşımayan atıklar, rendering tesislerinde işlenerek et-kemik unu ve hayvansal yağa dönüştürülüyor. Yem üretiminde hayvansal protein kaynağı olarak yeniden kullanılabilir hale getiriliyor.