Diyabet ve cinsel yaşam

Diyabet , karbonhidrat, lipid ve protein metabolizmasındaki bozukluklarla seyreden kronik bir hastalıktır. Kalp, böbrekler, göz ve büyük damarlar başta olmak üzere birçok organ ve sistemi etkilemektedir. Tüm diyabetik hastaların %60-70’inde cinsel fonksiyonlarda da bozukluklar meydana gelebilmektedir. Bu sorun her iki cinste de diyabet süresi uzadıkça daha sık görülmeye başlar. Cinsel sorunların gelişmesindeki en önemli neden otonom sinir sisteminin hastalıktan etkilenmesidir. Sinir sistemi harabiyetine ilaveten damarların yapısında meydana gelen bozukluklar sorunun daha da ağırlaşmasına neden olur.
Genellikle kan şekeri ayarı iyi olan hastalarda bu sorunlar çok fazla görülmez ancak kan şekeri kontrolsüz seyreden hem kadın hem de erkek hastalarda cinsel bozukluklar ortaya çıkabilmektedir. Erkek hastalarda en sık erektil disfonksiyon dediğimiz sertleşme kusuru gelişmektedir. Diyabeti olmayan bireyler Uze göre diyabetli erkeklerde erektil disfonksiyon üç kat daha fazla görülmektedir. Diyabette , testosteron hormon seviyesi de azalabilir.  Bu durumda cinsel isteksizliğe eşlik eden sertleşme problemi görülür. Tüm bunların yanında orgazm hissinde azalma, haz alamama, mesaneye doğru geri boşalma veya gecikmiş boşalma problemleri de görülebilir.  Ayrıca idrar yolu enfeksiyonu riski arttığından, prostat enfeksiyonu riski de artar.  Bunlar da idrar sorunlarına ve yine dolaylı olarak cinsel problemlere yol açar.   Şeker hastalığında ayrıca, peniste eğrilme-bükülmeler, şekil bozuklukları da görülebilir.
Kadın hastalarda ise adet düzensizlikleri , cinsel istekte azalma veya kayıp olabilir. Cinsel ilişki esnasında ağrı hissedilebilir. Ayrıca cinsel organ vajinada kuruluk ve mantar enfeksiyonlarının sıklığında artış görülebilir.
Cinsellik yaşamın doğal, sağlıklı ve ayrılmaz bir parçasıdır. Önemli sorunlardan biri diyabetik bireylerin diğer sağlık sorunları gibi cinsel sorunlarını doğal algılayıp, hekimiyle konuşmamasıdır. Bu sorunların hekimlerden gizlenmesi ilerleyen zaman içerisinde sorunun iyice şiddetlenmesine ve tedavinin zorlaşmasına neden olur. Kan şekeri kontrolü beslenmenin düzenlenmesi ve fiziksel aktivitenin artırılması her iki cins içinde cinsel sağlık için koruyucu tedavi yaklaşımlarıdır. Daha sonra cinsel sorunun tipi ve nedenine göre tedavi uygulanır. Şikayeti olan erkek hastalarda Endokrinoloji, Üroloji ve Psikiyatri hekimleri, kadın hastalarda ise bunlara ilaveten Kadın doğum uzmanı hastayı birlikte değerlendirmelidir. Erkek hastalarda sertleşme ilaçları, enjeksiyonlar, idrar yolu içine uygulanan üretral tabletler, hormon yerine koyma tedavileri, vakum terapi kullanılabilir. İlerlemiş vakalarda ve diğer tedavilere yanıt alınamayan vakalarda penis protezler uygulanabilir. Kadın hastalarda cinsel uyarılmayı kolaylaştıracak egzersizler, kayganlaştırıcı ilaçlar, kas egzersizleri verilebilir.
Diyabet ve Cinsel Fonksiyon Bozuklukları
VM Medical Park Bursa Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op.Dr.Yuliya Doster,14 Kasım Dünya Diyabet Günü’nde “Diyabete Bağlı Gelişen Cinsel Fonksiyon Bozuklukları” hakkında bilgilendirme yaptı.
Diabetes mellitus (DM), dünya genelinde hızla artan ve tüm ülkelerde en sık görülen kronik hastalıklardan biridir. DM çeşitli şekillerde sınıflandırılsa da en sık tip 1, tip 2 ve gestasyonel DM olarak sınıflandırılır
Sanayileşmiş ülkelerde şişmanlık (BMI ≥30 kg/m2), fiziksel aktivite azlığı ve artmış kalori tüketimi gibi bireysel faktörlerle birtakım çevresel faktörler DM görülme sıklığında artışa neden olmaktadır. Bu faktörler hem kadınlarda hem erkeklerde ve tüm yaşlarda tip 2 DM gelişi­mi için risk faktörü olarak görülmektedir. Diyabet, ABD’de her 6 erişkin kadından birisinin ve 5 erişkin erkekten birisinin ölüm nedenidir ki aynı zamanda gelişmiş ül­kelerde en sık ölüm nedenidir .
Diyabet damar sistemi ve sinir sistemi hasarı yaparak bu ölümcül etki yaratır. Diyabetli hastalarda aynı zamanda çeşitli derecelerde cinsel fonksiyon bozukluğu da görülebilr. Erkeklerde en sık erektil disfonksiyon olarak tanımlanan sertleşme bozukluğu görülebilmektedir. Erektil disfonksiyon, başarılı bir cinsel ilişki için penil ereksiyonu sağ­lamada veya sürdürmede yetersizlik olarak tanımla­nır ve erkeğin yaşam kalitesinde bozulmaya yol açar. Erektil disfonksiyon, yani sertleşme bozukluğu sıklığı 40 yaşın altındaki erkeklerde %1-10, 40-49 yaş arasında %2-9, 60-69 yaş arasında %20-40 ve 70 yaşın üstünde %50-100 olarak bulunmuştur Yapılan araştırmalarda diyabetli erkeklerde sertleşme bozukluğu sorunların 3 kat daha fazla görüldüğü bilinmektedir. Hastalık derecesi ve hastalığın damar ve sinir sistemine yaptığı hasar ile erkeğin yaşı arttıkça, sertleşme bozukluğu oranı da artar. Diyabet ile birlikte hipertansiyon, hiperlipidemi gibi damar hasarı arttıran faktörler de varsa, kan şeker regülasyonu iyi sağlanamıyorsa, sertleşme sorunları artmaktadır.
Kadınlar için de diyabet, cinsel isteksizlik, vajinal kurukluk ve ağrılı cinsel ilişki ile ilgili olduğu bilinmekle beraber, diyabet ve cinsel işlev bozukluğu arasındaki ilişki erkeklerde kadar net değildir
Diyabetik kadınlarda normal fizyolojik cinsel cevabın tüm safhaları olan uyarılma, cinsel heyecan derecesi ve orgazm olma da etkilenir. Kadınlarda cinsel fonksiyon büyük derecede psikolojik faktörlerden etkilendiği biliniyor, bununla birlikte diyabeti olan kadınlarda olmayanlara göre sorunlar iki kat daha fazla görülebilmektedir.
Yapılan araştırmalara göre diyabetik kadınlarda cinsel istek sorunları%20-88 oranında; uyarılma problemleri %14-76 oranında , orgazm olamama da %10-84 oranında görülebilmektedir. Aynı zamanda %43 oranında cinsel ilişki ağrılı olabilmektedir.
Tip 2 Diyabet olanlarda bütün bu sorunlar yaklaşık iki kat fazla görülmektedir. Bunun nedeni tip 2DM hastaların genelde daha yaşlı olması, bu grupta menapozun, depresyonun daha fazla görülmesi, diğer kronik hastalıkların daha fazla eşlik etmesi olabilir.
Diyabette kötü kan şekeri regülasyonu durumunda kanda yüksek şeker vajinal bezlerinin salgı­larını bozarak lubrikasyon denilen vajinal ıslanmanın azalttığı ve ağrılı ilişkiye neden olduğu gösterilmiştir. Aynı zamanda diyabette artmış olan genital ve idrar yolu infeksiyonların da vajinal ağrı nedeni ol­duğu gösterilmiştir.
Diyabet kaynaklı damar ve sinir fonksiyon bozukluk­ları kadın genital organlarında yapısal ve işlevsel değişiklikler oluşturarak cinsel yanıtı bozabilir. Diyabetik bireylerde vajinal duvar kalınlığının azaldığı vajinal esnekliğin ciddi oranda bozulduğu ve bu durumda da ağrıluı ilişki oranı arttığı da görülür.
Diyabette sık görülen cinsel fonksiyon bozukluklarının tedavi al­ternatifleri olarak risk faktörlerinin azaltılması (kilo kontrolü, uygun diyet ve düzenli egzersiz), psikotera­piler ve postmenapozal kadınlarda hormonal destekleyıcı tedavileri sunulmaktadır.
Günümüzde obesite artışına bağlı olarak diyabet sık­lığı artmaktadır. Yaşamı tehdit edici olmasa da seksü­el yan etkiler yaşam kalitesini bozduğu için diyabet tedavisi önemlidir.