Yaşlıya 'huzurlu' hayat

Türkiye’de nüfusun (82 milyon) yüzde 8.8’ini (7.2 milyon) 65 ve daha büyük yaştaki bireyler oluşturuyor. Bu oranın 2060 yılında yüzde 22.6’ya yükseleceği öngörülüyor. Devlet, bu yaşlı nüfusun içinde; bakıma muhtaç olan, kimsesi bulunmayan ve ailelerinin yanında kalma imkanı olmayanlara huzurevi ile yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde hizmet sunuyor.

YAŞAM KALİTESİ

Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nca yaşlıların ayrımcılığa uğramaksızın toplumsal hayata etkin katılımının sağlanması ve yaşam kalitelerinin iyileştirilmesi amacıyla yürütülen çalışmalar kapsamında, devlete ait huzurevlerinde 13 bin 894 kişiye hizmet veriliyor. Yaşlılar huzurevinden izinli olarak ayrılabiliyor. İster gece ister gündüz burada kalabilir, istediği zaman huzurevinden çıkış yapabiliyor.

DEVLETİN ÜCRETSİZ

Bakımevine başvurmak için en başta hem sosyal hem de ekonomik yoksunluk gerekiyor. Devlet, yaptığı araştırmalar sonucunda herhangi bir geliri ile üzerine kayıtlı mal varlığı olmayan tüm yaşılılara hiçbir ücret almadan bakım ve sağlık hizmeti veriyor. Ancak bakımevinde kalan yaşlının geliri veya mal varlığı varsa, durum değişiyor. Özel huzurevi ve devletin huzurevlerini birbirine karıştırmamak gerekiyor. Ücret talep eden kuruluşların bir çoğu özel.

ÖZELDE 758 TL’DEN BAŞLIYOR

Özel Huzurevleri ile Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği’ne göre, 2019’da bu özel merkezlere yeni kabul edilen kişilere uygulanan aylık bakım ücreti yüzde 8 KDV hariç, taban 758.90 TL, tavan ise 4 bin 783 TL olarak tespit edildi. Huzurevine yatırılan yaşlılardan aylık bakım ücreti adı altında alınan ücretler; oda, yatak, yemek ve bakım giderlerini içeriyor. Ücretler altı ayda bir değişiyor. Bakanlığa bağlı huzurevleri ve rehabilitasyon merkezlerinin listesine ‘ailevecalisma.gov.tr’ adresinden ulaşılabilir.

BAŞVURU ŞARTLARI

Yaş 60 yaş ve üzeri olmalı,

Yaşlının kendi kendine bakabiliyor olması gerek.

Günlük yaşamını kendi karşılayabilmeli,

Akıl yönünden sağlıklı olmalı,

Diğer yaşlılara zarar vermemesi açısından herhangi bir bulaşıcı hastalığı olmamalı,

Alkol veya uyuşturucu bağımlılığı bulunmamalı,

Sosyal ve ekonomik yoksunluk içinde olmalı.

Ailesinin veya çocuklarının bakmadığı veya parası olmadığı, sosyal inceleme raporu ile tespit edilmiş olmalı.

13 bin 894

Bakanlığa bağlı huzurevlerinde bakılan yaşlı sayısı.

HİZMET KAPSAMI

Üç grupta toplanan yaşlı bakımevlerinin özellikleri şöyle:

HUZUREVİ; tedavisi mümkün olmayan hastalığı bulunmayan, huzurlu bir ortamda yaşlıları korumak amacıyla kurulmuş devlet destekli yaşlı bakımevleri.

REHABİLİTASYON MERKEZLERİ; tedavisi mümkün olmayan hastalığı olan, sürekli rehabilitasyon altında tutulması gereken kişiler için yapılmış kuruluşlar.

ÖZEL BAKIMEVLERİ ise akıl ve ruh sağlığı yerinde olan, bulaşıcı hastalığı olmayan, yatağa bağımlı, zihinsel veya fiziksel gerilemeleri nedeniyle özel olarak bakım gerektiren yaşlılara verilen özel hizmet.

GÜNDÜZ BAKIMEVLERİ

Bakanlığa bağlı gündüzlü hizmet veren kuruluşlarla, hayatına dokunulan yaşlıların sayısının artırılması, ailelerin üzerindeki yükün hafifletilmesi amaçlanıyor. Bu kapsamda 13 ilde toplam 19 gündüzlü hizmet sunan kuruluşta 237 yaşlıya aktif bakım hizmeti veriliyor. Bu merkezlerin sayısının yılsonunda 44’e çıkarılması hedefleniyor.

170 BİN KİŞİYE EVDE BAKILIYOR

Evde destek, evde bakım ve mobil hizmet anlayışıyla, yaşlıların sosyal çevrelerinde aile bütünlüğü korunarak hayatlarını devam ettirmesi hedefleniyor. Engelli ile yaşlılara yönelik sosyal destek ve yardımlar kapsamında, 2005’ten itibaren Sosyal Hizmetler Kanunu ile başlatılan evde bakım yardımı aylık 1384 liraya ulaştı. Yaşla ortaya çıkan engellilik durumu da gözönünde bulundurulduğunda, 170 bin yaşlıya evde bakım desteği veriliyor.

HANGİ DURUMLARDA ÜCRET İNDİRİMİ VAR?

Yaşlıların gelir durumu dikkate alınarak bazı indirimler de uygulanıyor.

Ücreti karşılayacak kadar geliri olmadığı belirlenen yaşlıdan aylık gelirinin yüzde 25’i harçlık bırakılarak, yüzde 75’i ise ücret olarak tahsis ediliyor.

Özel bir durumu olduğunu belgeleyen yaşlının gelir (emekli aylığı, kira, faiz, yakının yardımı gibi) ve giderleri (oda ücreti, sağlık giderleri, yaşlı özel yardımcısı, alt bezi, ulaşım, nafaka gibi) üzerinden yapılacak değerlendirme sonucunda yüzde 25 olan indirim yüzde 35’e çıkarılabiliyor.

Yaşlıya bakmakla yükümlü olup, bakım ücretini ödeyen kişinin ödeme güçlüğü çektiği belgelenilirse, aylık bakım ücretinde en fazla yüzde 40 oranında indirim yapılıyor.

Geliriyle ücreti ancak karşılayabilen ya da ücreti ödemesi durumunda kendine gelirinin yüzde 25’inden az harçlık kalan evli çiftlere, toplam gelir ve giderleri baz alınarak yüzde 25-40 oranında indirim yapılıyor.