Türkiye'nin en zengin illeri belli oldu
Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı (TEPAV), Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2011 yılından bu yana açıklamadığı, illerin Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) rakamlarını “gece ışıklarını” kullanarak hesapladı. TEPAV’ın araştırmasına göre, İstanbul, Ankara ve İzmir Türkiye GSYH’sinin onda dördünü oluştururken; en düşük gayri safi yurtiçi hasılaya sahip Ardahan’da bu rakam 300 milyon doları aşamadı.
TEPAV araştırmacılarından Seda Başıhoş tarafından yapılan çalışmada, gece ışıklarının ekonomik büyüklüğün ölçümünde güvenilir ve güçlü bir veri kaynağı olduğuna dikkat çekildi. Çalışmada “GSYH değerleri hesaplanmayan ya da eksik hesaplanan alt bölgeler için, gece ışıkları temsil gücü yüksek bir ölçüm sunmaktadır. Gece ışıkları verileri ekonomik aktivitelerin ölçümü için yakın bir temsil oluşturduğu gibi, nüfus hareketleri, şehir dinamikleri ve bölgesel gelişmişliklerin ölçümünde de kapsamlı bir çalışma alanı sunmaktadır” denildi. Araştırmada varılan sonuçlar da detaylı bir şekilde anlatıldı.
3 İL YARISINA SAHİP
Buna göre 2013 yılında en fazla GSYH’ye 117 milyar dolar (sabit 2005) ile İstanbul sahip. İstanbul’u yaklaşık 52 milyar dolar ile İzmir ve Ankara takip ediyor. İstanbul 2013 yılında tek başına Türkiye GSYH’sinin altıda birini oluşturuyor. İlk üç sıradaki İstanbul, Ankara ve İzmir, Türkiye’nin GSYH’sinin onda dördünü oluşturuyor. Ayrıca, 2013 yılında İstanbul’un hasılası, Romanya ve Macaristan’ın gayri safi yurtiçi hasılasıyla neredeyse aynı. Bulgaristan, Hırvatistan ve Azerbaycan’dan ise yüksek. İlk üç sıradaki ilin toplam hasılası, Finlandiya, İrlanda ve Malezya gibi ülkelerle neredeyse aynı düzeydeyken; Portekiz, İsrail ve Yunanistan’dan yüksek. Diğer bir değişle, 2013 yılında İstanbul, dünyadaki 252 ülkenin 143’ünden; Ankara ve İzmir’le birlikte ise 163’ünden daha büyük GSYH’ye sahip.
EN DÜŞÜK ARDAHAN
En düşük GSYH değerine sahip olan il ise 300 milyon dolar ile Ardahan. Ardahan’ı sırasıyla Bayburt, Tunceli, Hakkâri ve Iğdır izliyor. Bu beş ilin GSYH değerlerinin toplamı Maldiv Adaları ve Karadağ’ın GSYH değerine yakınken; Afrika’daki Burundi ve Avrupa’daki Andora’dan yüksek. Ayrıca, bu illerin toplam GSYH değeri dünyanın 33 ülkesinden daha büyük.
HATAY EN FAZLA BÜYÜYEN ŞEHİR
2001-2013 yılları arasında en fazla büyüyen il yüzde 146 ile Hatay. 2001-2013 yılları arasında en fazla büyüyen ilk 10 ilin içinde, yakın zamanda il statüsüne kavuşan Yalova, Düzce ve Osmaniye de bulunuyor. İstanbul ise, en az büyüyen illerin arasında bulunuyor. İstanbul’un Türkiye’nin her 1 puanlık ekonomik büyümesine 0,2 puanla en fazla katkı veren il olduğu düşünülürse, böyle büyük bir ekonominin, küçük illerin ekonomisi kadar hızlı büyümemesi beklenilen bir durum olmalı.
10 YILDA EKONOMİ YÜZDE 60 BÜYÜDÜ
TEPAV’ın çalışmasına göre, Türkiye ekonomisi, 2003’ten 2013’e 10 yılda yüzde 60 büyüdü. Genel olarak illerin 2001 ile 2013 yılları arasındaki büyüme trendi Türkiye’nin büyüme trendiyle oldukça benzerlik gösterdi. İllerin neredeyse hepsi 2008 bunalımından sonra hızlı büyüme performansı sergiledi.
