Taksitli satışlarda büyük tehlike

Cep telefonunda kredi kartına taksit yasağının 1 yılını doldurmasına sayılı günler kala yasak sonrası ortaya çıkan kredili cep telefonu satışında adeta patlama yaşanıyor. Bankaların sıcak satış noktalarında kurduğu stantlarda kuyruklar oluşurken, uzmanlar ise kredili satışın, kredi kartına taksitli satışdan çok daha riskli olduğunu söylüyor.

YASAK 1 YIL ÖNCE BAŞLADI

Neredeyse tamamının ithal oluşundan kaynaklı cari açığı doğrudan etkilemesi, değişim oranı sıralamasında 6-18 ay arası ile ABD’nin bile sollanması ve gelirin üzerinde borçlanılması gibi çeşitli sebeplerden ötürü 2013 yılında harekete geçen Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu (BDDK) tasarruf arttırmaya yönelik 1 Şubat 2014’ten itibaren cep telefonu satışında kredi kartına taksitli satışı tamamen yasakladı.

HEDİYE KART DA BDDK'YA TAKILDI

Yasak sonrası ortaya çıkan ve taksitli satış yasağını delen ‘’hediye kart’’ gibi farklı satış modelleri de çok uzun soluklu olmadı. Teknoloji marketlerin yaklaşık 3 ay kadar süren hediye çeki üzerinden taksitli alışveriş serüveni de BDDK’ya takıldı ve Nisan ayında alınan yeni bir karar ile bu hizmete de tamamen sona verildi.

YASAK AMACINI YİTİRDİ

BDDK bu işlemi de son erdirdi erdirmesine ama ortaya çıkan yeni formüller cep telefonunda kredi kartına taksit yasağının amacını boşa çıkardı.

BANKALAR TEKNOLOJİ MARKETLERE GİRDİ

Yasaklar sonrası cep telefonlarında yüzde 40’lara varan düşüşler yaşanması üzerine bu sefer de devreye bankalar girdi. Teknoloji marketlere stant açmaya kadar işi götüren bankaların sunduğu kredilerde adeta talep patlaması yaşanıyor. Öyle ki; bir stantta hafta sonu günlük talebin yüzlerce âdeti bulduğu belirtiliyor.

DOSYA VE SİGORTA MASRAFI YOK

Teknoloji marketlerde ekmek-peynir gibi kredi dağıtan bankaların stantlarına giden vatandaşlardan kredi kullanımında gelir belgesi istenmiyor. Sadece kimlik fotokopisi ile kullandırılan ihtiyaç kredisinde dosya ve sigorta masrafı da alınmıyor. Cep telefonunun fiyatına göre vade ise 24 aya kadar çıkabiliyor.

EN KARLI BANKALAR ÇIKIYOR

Yasak sonrası son çare olarak krediye yönenilmesi işinden tabiki de en karlı bankalar çıkıyor. Çünkü bankalar yaptığı onca reklam ve kampanya ile bu zamana kadar kendisine çekemediği müşteriyi de bir nevi ayağına getirtmiş oluyor. Kredi kullandırarak en azından hem kredi ödeme süresinin bitimine kadar telefon alıcısını müşterisi haline getiriyor hem de her kredi kullanana zorunlu kredi kartı tanımlayıp harcama yapmaya teşvik ediyor.

12 AYA 220 LİRA FAİZ

Kolay ve hızlı kredi ile cep telefonuna getirilen taksit yasağı ile amaçlanan tasarruf seferberliği de yok olmuş oluyor. Vatandaş bir zamanlar cebindeki kredi kartı ile rahatlıkla vade farksız 9 ay taksitle alabildiği cep telefonunu 15 dakikada sunulan krediler ve vadesine göre değişen faiz oranları ile almak zorunda kalıyor. Örneğin; 2 bin TL’lik bir cep telefonu kullandırılan 12 ay vadeli banka kredisi ile 220 TL’ye geliyor. Vade oranı arttıkça faiz oranı da otomatikman yükseliyor.

OPERATÖRLER FATURAYA YANSITIYOR

Elektronik marketlerin yanı sıra cep telefonu satışı yapan operatörler de satışlarında taksit sorunu olan müşterilerine anlaşmalı bankalar üzerinden kredi kullandırıyor. Yalnız operatörlerin kullandırdığı kredilerde taksitler aylık cep telefonu faturalarına yansıtılıyor. Böylece hem müşterilerini banka işlemleri ile uğraştırmıyor hem de fatura zamanında ödendikçe kredi de zamanında ödenmiş oluyor.

KORKUTAN RAKAM: 267 MİLYARI AŞTI

Öte taraftan yaşanan sürecin verilere de yansıdığı görülüyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Haftalık Para ve Banka İstatistikleri'ne göre 26 Aralık ile biten haftada mevduat bankalarının tüketici kredileri bir önceki haftaya kıyasla yüzde 0,55 artarak 267,45 milyar lira oldu. Bu rakamın konut ve taşıt harici bölümü ise 147 milyar liraya yaklaştı. Bunun yanı sıra bireysel ve kurumsal kredi kartlarıyla yapılan harcamalar ise 2013 yılının aynı dönemine göre yüzde 8,76 azalışa işaret etti.

"İHTİYACINIZ KADAR TÜKETİN" ÇAĞRISI

Reklamlar ile her gün tüketiciye akıllı cep telefonu alınması yönünde algı dayatması yapıldığını ve tüketicilerin de yeterli bütçeleri olmadığından alışverişi taksitli şekle döndürmek için her yola gözü kapalı girdiğini aktaran TÜKODER Başkanı Şükran Eroğlu, vatandaşa "İhtiyacınız olduğu kadar kullanın. Moda diye ihtiyacınızın dışına çıkmayın" çağrısında bulundu. Eroğlu konuşmasının devamında, alınan ürünlerin borçlanarak alındığının unutulmaması gerektiğini hatırlatarak, ''Bu borçlar Allah muhafaza ödenmez duruma geldiğinde çok kötü sonuçlar doğurabiliyor." dedi.

KREDİ RİSKLİ BİR BORÇLANMA

Söz konusu düzenlemenin tüketiciden çok bankaların işine yaradığına da dikkat çeken Eroğlu, kredili alışverişin riskli bir borç şekli olduğunu kaydederek, "Kredide iki taksit peş peşe ödenmediğinde temerrütte düşülüyor. Banka apar topar hesabınızı kapatıp paranın tamamını isteyebiliyor. Tabi bu süre boyunca faiz uygulamaktan da kaçınmıyor." diye konuştu.