Kirasını bankaya yatırmayana ceza!

500 TL’den yüksek olan kira ücretinin banka aracılığı ile ödenme zorunluluğu bulunuyor. Bu kurala uymayanlar ise  kira bedelinin yüzde 5’i kadar ceza ödüyor. Ahmet Karabıyık konunun detaylarını Hürriyet'teki köşesinde yazdı. İşte Karabıyık’ın o yazısı…

Kira gelirlerinde, verginin hesaplanmasında kritik noktaları çarşambadan itibaren ayrıntılarıyla ele aldık.

Bugün, beyannamenin Maliye’ye nasıl iletileceğini, kira gelirinin büyüklüğüne göre artan vergi oranlarını ve tutarlarını ele alıyoruz. Yazlıklardan elde edilen ve günlük haftalık kiralanan taşınmazlardan elde edilen gelirlerin vergilendirilmesindeki kritik noktaları da açıklıyoruz ayrıca.

Beyannameler elektronik olarak iletilebiliyor mu?

2018’de elde edilen kira gelirlerinin en son 25 Mart’a kadar beyan edilmesi gerekmekte. Beyannameler elden vergi dairesine verilebilir, posta ile de gönderilebilir. Beyannamelerin, mükellefin bağlı olduğu (ikametgâhının bulunduğu) vergi dairesine verilmesi gerekiyor.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın internet sitesindeki ( https://intvrg.gib.gov.tr/) ‘Hazır Beyan Sistemi’ ile de gelirler beyan edilebilir.

Beyannameler, elektronik beyanname gönderme aracılık yetkisi almış mali müşavirler aracılığıyla da gönderilebilir.

Postayla beyannamesini gönderecekler için önemli bir hatırlatma da bulunalım. Beyanname eğer normal (adi) posta ile gönderiliyorsa postaya veriliş tarihi değil, vergi dairesine postanın ulaştığı tarih dikkate alınıyor. Taahhütlü postadaysa postaya veriliş tarihi dikkate alınıyor.

Evden beyanname alma hizmeti kimlere yapılıyor?

Sadece kira geliri elde eden 60 yaş üzeri mükellefler ile engelli mükelleflerden yaşlılığı, engeli veya hastalığı nedeniyle vergi dairesine gidemeyecek durumda olanlar için, Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) bu kişiler için evden beyanname alma hizmeti sağlıyor. Belirtilen şartları taşıyan mükellefler, bağlı oldukları vergi dairesini veya Türkiye genelinde Vergi İletişim Merkezi’ni (VİMER - 444 0 189) arayarak randevu isteyebilirler.

Gurbetçiler beyanname vermek zorunda mı?

Gurbetçiler de; 2018’de elde ettiği konut kira gelirleri 4.400 lirayı aştığında beyanname verecekler. İşyeri kirası elde etmişlerse; tutarı ne kadar olursa olsun beyanname vermeyecekler, dolayısıyla vergi de ödemeyecekler.

Gelir vergisi çıkmasa da, damga vergisi ödenecek mi?

Konut kira veya işyeri kira geliri elde edip beyanname verildiğinde ödenecek vergi çıkmayabilir. Elde edilen kira gelirinden; istisna, gider ve indirimler düşüldüğünde, ödenecek gelir vergisi çıkmayabilir.

Ancak beyanname vermek zorunda olan mülk sahipleri, her durumda beyannamenin damga vergisini ödemeleri gerekecek.

2019’da gelir vergisi beyannamesi üzerinden ödenecek damga vergisi tutarı 72,70 lira. (Damga Vergisi Kanunu Genel Tebliği, Seri No: 63. )

Verginin taksitleri hangi aylarda ödenebiliyor?

2018 gelirleri için 25 Mart 2019’a kadar verilecek beyannamelerde hesaplanacak ‘ödenecek vergiler’ 2019/Mart ve 2019/Temmuz aylarında iki eşit taksitte ödenebilecek. Vergi dairesi veznesine ödenebildiği gibi, anlaşmalı bankalara ve gib.gov.tr adresinden banka kartları ve kredi kartları ile de ödenebiliyor.

Beyanname verilmezse cezası nedir?

Kira gelirleri beyan edilmez veya eksik beyan edilirse; konut kira gelirleri için 4.400 lira olan istisna hakkı kaybolur. Beyan edilmeyen veya eksik beyan edilen gelir tutarı üzerinden gelir vergisi hesaplanır ve verginin bir katı tutarında vergi ziyaı cezası kesilir. Aylık yüzde 2 gecikme faizi hesaplanır. Vergi Usul Kanunu’nda beyanname vermeyenler için iki kat 1. derece usulsüzlük cezası da öngörülmekte.

Bankadan ödenmeyen kira için ceza var mı?

‘Tüm işyeri kiralarının’ ve ‘500 TL üstü konut kiralarının’ bankadan veya PTT’den ödenmesi zorunlu. (268 Seri no’lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). Bu kurala uymayanlara kira bedelinin yüzde 5’i kadar (her bir işlem için) ceza öngörülmekte (ceza, özel usulsüzlük cezasından düşük olamıyor).

1 Temmuz 2017’den itibaren; haftalık, günlük veya benzeri şekilde ‘kısa süreli konut kiralamalarında da’ tutara bakılmaksızın ödemelerin bankadan veya PTT’den yapılması zorunluluğu geldi.

Müteahhitten alınan kira yardımları beyan edilecek mi?

Oturduğu binasını kentsel dönüşüm kapsamında müteahhide verenler, anlaşmaya göre müteahhitten kira yardımı da, ilaveten taşınma yardımı da alabiliyorlar.

Müteahhitten tahsil edilen bu kapsamdaki gelirler; kira geliri niteliğinde değil, yardım niteliğinde. Ayrıca binanın kullanımı karşılığı bir ödeme de söz konusu değil. Dolayısıyla kiralama karşılığı olarak gelir elde edilmediğinden beyanname verme-vergi ödeme yükümlüğü de söz konusu olmuyor.

Günlük-haftalık kiralamanın vergisel farkı var mı?

Maliye, günlük-haftalık kiralamaları; tipik kira geliri (GMSİ) olarak değil, ‘ticari kazanç’ olarak görüyor. Ticari kazanç olunca mülk sahibi için vergilendirme farklılaşıyor ve ilaveten yükümlülükler başlıyor. Kira geliri için (GMSİ) yılda bir kez gelir vergisi (GV) beyannamesi vermek yeterliyken, ‘ticari kazanç’ kabul edildiğinde (gerçek usulde) defter tutma zorunluluğu gibi, düzenli olarak KDV beyannamesi (ve işlemlere bağlı olarak muhtasar beyanname) verme zorunluluğu gibi vergi ödevleri yükleniyor. 

Maliye’nin günlük kiralamaları ‘ticari kazanç’ olarak görmesinin nedeni “Uzun süreli kiralamaya göre daha fazla gelir elde edildiği, süreklilik arz edecek şekilde her kiracı ayrıldığında tekrar kullanıma hazır tutulduğu” yaklaşımı… Ayrıca bu tip kiralamaların organizasyon gerektiğini dolayısıyla kira geliri olarak değil ‘ticari kazanç’ olarak vergilendirilmesi gerektiği belirtiliyor (Ankara Vergi Dairesi Başkanlığı, 13.09.2012 tarih ve 928 sayılı özelge).

Yazlıkları kiraya vermenin vergisel farkı var mı?

Yazlık konutlarda kiralamalar da günlük kiralamalara benzer durum var. Kiranın süresi ve şekline göre vergileme değişiyor. Beyan edilecek gelirin; kira geliri mi (gayrimenkul sermaye iradı-GMSİ) yoksa ticari kazanç mı olacağı yine yukarıdaki kriterlere bakılarak belirleniyor. Yani aylık-sezonluk olarak kiralama varsa ertesi yıl Mart ayında (2018 gelirleri için istisna tutarı olan 4.400 lirayı da aşıyorsa) tek bir beyanname verilmesi yeterli.

Ancak; eğer günlük-haftalık kiralama varsa, her defasında yeni müşteri için yazlık tekrar kullanıma hazır hale getiriliyorsa (bu tip kiralamalar için bir organizasyon gerektiğinden de yola çıkılarak) ticari kazanç olarak görülüyor. Elde edilen kira geliri ‘GMSİ’ sayılmıyor, ‘ticari kazanç’ sayılıyor.

VERGİ NASIL HESAPLANIYOR?

Gelir Vergisi’nin oranları yüzde 15’den başlayıp yüzde 35’e kadar yükselmekte. (GVK Md.103)

Kira gelirinin büyüklüğüne göre artan vergi oranları;

- İlk 14 bin 800 liraya kadar gelir için yüzde 15 (2.220 lira),

- 14 bin 800 liradan fazlası ile 34 bin lira arası (19 bin 200 liralık gelir) için yüzde 20 (3 bin 840 lira),

- 34 bin liradan fazlası ile 80 bin lira arası (46 bin liralık gelir)  için yüzde 27 (12 bin 420 lira),

- 80 bin liradan fazla gelir için yüzde 35 olarak uygulanmaktadır (302 no.lu GV Genel Tebliği).

Konut kiraları için ve işyeri kiraları için vergi hesaplama örnekleri ve Maliye’ye sorulan sorulara cevaben verilmiş özelge örnekleri www.vergidoktoru.com.tr  adresinden görülebilir.