Binlerce kadına erken emeklilik hakkı...

Banka sandıklarının Sosyal Güvenlik Kurumu'na devri halen gerçekleşmedi. Bu nedenle de sandık mensupları 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda sigortalılara sağlanan haklardan faydalanamıyorlar. Geçişin tamamlanamaması nedeniyle kaynaklanan bu mağduriyeti ortadan kaldıran hamleSGK'dan geldi ve geçtiğimiz günlerde çıkartılan genelge ile sandık mensubu kadın sigortalılara doğum borçlanması hakkı getirildi. Ayrıca sandık mensubu kadın sigortalılardan ağır engelli çocuğu bulunanlara erken emeklilik hakkı da genelge ile birlikte tanındı.

Banka sandığı ne demek?

Milliyet'ten Cem Kılıç'ın yazısına göre 1 Ekim 2008 öncesinde SSK, Bağ  Kur ve Emekli Sandığı mensupları yanında bankaların ve sigorta şirketlerinin de kendi çalışanları için kurmuş bulundukları sandıklar, üyelerine sigorta ve sağlık yönünden hizmet vermekteydi. Bu tarihten önce bu sandıklara tabi olarak çalışmaya başlayan kişiler için sandıklar halen hizmet vermeye devam ediyor.

Bu sandıkların 1 Ekim 2008 sonrası SGK'ya devrinin yapılması yönünde düzenleme yapılmıştı. Ancak aradan geçen 10 yıla karşın sandıkların SGK'ya devri tam anlamıyla gerçekleşemedi.

1 Ekim 2008 öncesinde sandıklara tabi olarak çalışmaya başlayan kişiler 5510 sayılı Kanuna tabi olmadıkları için bu kanun uyarınca sağlanan haklardan faydalanamıyorlar. SGK bu konudaki mağduriyetlerden iki tanesini ortadan kaldıran adımı genelge ile attı.

DOĞUM BORÇLANMASI SORUNU ORTADAN KALKTI

5510 sayılı Kanuna tabi kadın sigortalılar, ilk kez sigortalı oldukları tarihten sonraki doğumlarını borçlanabiliyorlar. Üç doğum için tanınan bu haktan yararlanmak için doğum sonrası çalışılmamış olması gerekiyor.

Bu sayede kadın sigortalılar doğum nedeniyle çalışamadıkları süreye ilişkin gün eksiğini tamamlayarak emekliliğe hak kazanabiliyor. Banka sandıklarına tabi kadın çalışanlar ise bundan yararlanamıyorlardı.

Kadın bankacılar ancak özel sandığı olan bankadan ayrıldıktan sonraki doğumlarını ve ancak başka bir statüde çalışmaları olursa borçlanabiliyorlardı. Böyle olunca da bütün çalışması özel sandığı olan bankada geçen ve buradan emekli olan bir kadın sigortalı doğum borçlanması yapamıyor ve doğum nedeniyle çalışamadığı günleri emekliliğine ekletemiyordu. SGK yayımladığı genelge ile bu sorunu ortadan kaldırdı ve banka sandığı mensubu kadın sigortalılara da sandıktan ayrılmadan borçlanma yapma hakkı tanıdı.

Bu sayede banka sandığı sigortalısıyken doğum yapan ve doğum nedeniyle iki yıla kadar çalışamadığı süreleri olan bir kadın bankacı da bu süreleri borçlanabilecek. Bu şekilde banka sandığı mensubu kadınlar da emeklilik için gerekli prim günlerini doğum borçlanması ile tamamlayabilecekler.

Emeklilik tarihini öne çeker mi?

Doğum borçlanması ancak doğumdan önce sigorta girişi olan kadın sigortalılar tarafından yapılabilir ve yalnızca prim ödeme gün sayısı kazandırır. Doğumdan sonraki süreler borçlanılabildiği için sigorta girişi geri gitmez ve emeklilik için avantaj söz konusu olmaz. 

Dolayısıyla, doğum borçlanması yapan kadın sigortalı daha önce hangi koşullara tabi olarak emekli olacaksa, yine aynı koşullar üzerinden emekli olabilir. Emeklilik koşullarında bir değişiklik olmaz. Yalnızca gün kazanılması söz konusu olur.

Ne kadar avantaj sağlıyor?

Doğum borçlanması yapan kadın sigortalı çalışmadan gün elde etmiş olur. Kadın sigortalılar genellikle emeklilik için gerekli yaş ve sigortalılık süresi şartını doldururlar ancak doğum nedeniyle iş hayatından uzak kaldıkları için prim ödeme gün sayısı şartını sağlayamazlar.

Bu durumda doğum borçlanması devreye girer ve prim ödeme gün sayısını doldurma hakkı tanır. Doğum borçlanması ile prim ödeme gün sayısı artan kadın sigortalı emekli olma hakkına kavuşabilir.

Sadece SGK'lılar yararlanıyordu

1 Ekim 2008 tarihinden bu yana SGK'ya tabi kadın sigortalılar için uygulanan bu hak, 2019/9 sayılı Genelge ile banka sandığı mensubu kadınlar için de uygulanmaya başlandı. SGK'ya devri henüz gerçekleşmeyen banka sandıkları mensubu olan ağır engelli çocuk sahibi kadın çalışanlar da erken emeklilik hakkından faydalanabilecekler.

Genelgedeki değişiklik ile birlikte, daha önce başvuru yapan fakat SGK'dan erken emeklilik için ret cevabı alan sandık mensubu kadınlar yeniden başvuru yaptıklarında SGK tarafından erken emeklilik için gerekli işlemler yapılacak.

Ağır engelli çocuğu olana erken emeklilik

5510 sayılı Kanuna tabi kadın sigortalılardan ağır engelli çocuğu bulunanlar emeklilik konusunda önemli bir avantaja sahipler.

Buna göre; emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, 5510 sayılı Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve bu süreler emeklilik yaş hadlerinden indiriliyor.

Bu düzenleme 1 Ekim 2008'den sonrası için geçerli. Dolayısıyla ağır engelli çocuğu bulanan bir kadın sigortalı 1 Ekim 2008 sonrası çalışmaları karşılığında her yıl 90 gün ilave prim günü kazanıyor ve 90 gün erken emekli olabiliyor.

Ağır engelli çocuğu olan bir kadın sigortalı Ekim 2008 sonrası 4 yıl sigortalı çalışmışsa, toplam prim gününe 1 yıl ilave prim ekleniyor ve emeklilik yaşı 1 yıl düşüyor. Kadın sigortalı bu sayede 50 yaş yerine 49 yaşında emekli oluyor ve prim gününe 360 gün ilave ediliyor