Annelere özel haklar

2016’da yapılan düzenlemeyle çalışan anne babalara, çocuk okula başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma hakkı tanındı. Bu kapsamda, işçi ve memurlara doğum sonrası 2 ay ile 6 ay arasında değişen yarım gün çalışma hakkını kullandıktan sonra, çocukları ilköğretime başlayıncaya kadar yarı zamanlı çalışma olanağı sağlandı. Yasa, SSK’lı anne için yürürlüğe girerken, memur anneler konuyla ilgili yönetmeliğin bir an önce çıkmasını bekliyor.

BİR AY ÖNCE BİLDİRİM

Kısmi süreli çalışmak için işçinin bir ay önce işverene yazılı talepte bulunması gerekir. Talep yazısında kısmi süreli çalışmaya hangi tarihte başlanacağı, hangi günlerde veya hangi saatler arasında çalışılacağı belirtilmeli. İşçi, yazıya, eşinin çalıştığına dair belgeyi de eklemeli. Ebeveynden birinin çalışmaması halinde çalışan eş kısmi süreli çalışma hakkından yararlanamaz. Ancak, çalışmayan eşin sürekli bakım ve tedavi gerektiren hastalığı bulunması halinde çalışan eş kısmi çalışma hakkını kullanabilir.

ASGARİ ÜCRETLİYE 2289 LİRA ÖDEME

Yarım çalışma ödeneği için doğum izni bittikten sonra 30 gün içinde İşkur’a başvuru yapılacak. İşsizlik Fonu’ndan brüt asgari ücretin yarısı tutarında ödeme yapılıyor. Gerisini patron ödüyor. İşsizlik Fonu’ndan ödenen tutar 2019 için aylık 1279 lira. Yarı zamanlı çalışma döneminde yarım maaş hakkından yararlanabilmek için işçi adına son 3 yılda en az 600 gün prim ödenmesi gerekiyor. Bu ödemeyi alan asgari ücretli bir annenin eline 2289 lira geçer.

ÜCRETSİZ İZİN HAKKI DA VAR

Doğum yapan memur anne, 16 haftalık analık (doğum) izninin veya 6 aya kadar olan yarım gün çalışma döneminin bitiminden sonra 24 aya kadar ücretsiz izin kullanabilir. SSK’lılar ise 16 haftalık analık izni süresinin bitiminden itibaren 6 aya kadar ücretsiz izin yapabilir.

EN AZ 16 HAFTA

Yasalar ve sosyal güvenlik mevzuatı birçok alanda annelere pozitif ayrımcılık sağlıyor. Bu da daha çok kadının üretime ve istihdama katılımını teşvik etmeyi amaçlıyor. Yasaya göre; kadın işçilerin doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık (112 gün) izin hakkı var. Çoğul gebelikte (ikiz gibi hallerde) bu süreye 2 hafta daha ekleniyor.

6 AY SÜT İZNİ

Hamilelik süresince periyodik kontrollerde işveren ücretli izin vermek durumunda. Annelere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam 1.5 saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. Memur annelerde bu süre ilk 6 ayda 3 saat, ikinci 6 ayda günde 1.5 saattir.

YARI ZAMANLI ÇALIŞMA

Çalışan anneler doğum izninden sonra çocukları okul çağına gelene kadar yarı zamanlı çalışabiliyor. Anneler, yasal doğum izinleri bittikten sonra ilk çocuk için 2 ay (60 gün), ikinci çocuk için 4 ay (120 gün), 3 veya daha fazla çocuk için 6 ay (180 gün) yarım gün çalışarak, çalışmadığı mesainin ücretini devletten alabiliyor. Çocuk engelli doğarsa süre 360 güne çıkıyor.

2160 GÜN BORÇLANMA

İşçi, memur, esnaf statüsündeki kadınlar, doğumdan sonra boşta geçen sürelerinin 2 yıla kadar olan kısmı için borçlanma yapabiliyor. Borçlanma hakkı, 3 çocuğa kadar kullanılabiliyor. Üç çocuğu bulunan anne, toplam 6 yıla kadar borçlanabilir. Doğum borçlanması hakkından yararlanabilmek için doğumdan önce işçi, memur veya esnaf statüsünde sigortalı olmak gerekiyor.

EMZİRME ÖDENEĞİ

Doğum yapan kadınlara 178 lira ‘emzirme ödeneği (süt parası)’ veriliyor. Bu para çalışan, çalışmayan her anne için ödeniyor. Anne sigortalı değilse para sigortalı babaya veriliyor. Başvuru SGK il müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yapılıyor. Bağkurlu anneler de süt parası alabiliyor. Bir kereliğine ödenir.

ÇOCUK PARASI

Doğum yapan tüm annelere çocuk parası veriliyor. İlk çocukta 300, ikincide 400 ve üçüncüde 600 lira ödeniyor. Yeni doğan çocuk yardımı için başvuru Aile Bakanlığı İl Müdürlükleri’ne, ilçede ise kaymakamlıklara yapılıyor. TC kimlik numarasıyla ‘aile.gov.tr’den de başvuru imkanı var.

RAPOR PARASI

Anneye yapılan en yüksek tutarlı ödeme doğum (rapor) parası. Maaşa göre değişiyor ve 112 gün üzerinden hesaplanıyor. En düşük ödeme 6367 lira. Para annenin adına açılan Ziraat Bankası hesabına yatıyor. Paranın yatıp yatmadığını doğum izni biter bitmez ‘turkiye.gov.tr’ adresinden kontrol edebilirsiniz. (Posta)