Sudan'da bilanço ağırlaşıyor...
Bir muhalif grup, Sudan'ın başkenti Hartum'da ordunun göstericilere müdahalesinde ölenlerin sayısının 60'a yükseldiğini açıkladı.
Korkulan bir milis grubunun, sokaklarda dolaşıp sivillere saldırdığı belirtildi.
Ülkedeki şiddet olayları, Pazartesi günü iktidardaki Geçici Askeri Konsey'in demokrasi çağrısında bulunan silahsız göstericilere ateş açmasıyla başlamıştı.
Sudan Ordusu uluslararası alanda kınanırken, Birleşmim Millletler Güvenlik Konseyi'nde şiddet olaylarını kınama girişimi, Çin ve Rusya tarafından engellendi.
Sudan'da neler oluyor?
Eylemciler, 6 Nisan'dan bu yana, Genelkurmay Başkanlığı'nın önündeki meydanı işgal ediyordu.
Protestocuların temsilcileri, 30 yıllık iktidarın ardından devrilen eski Cumhurbaşkanı Ömer el Beşir'in ardından iktidara gelen Geçici Askeri Konsey ile müzakereler yürütmüşü. Görüşmeler sonucu, seçimlerle sonuçlanacak üç yıllık bir geçiş sürecinde uzlaşılmıştı.
Ancak Pazartesi günü Sudan Ordusu, eylemcileri meydandan çıkartmak için müdahaleye başladı.
Birçok Hartum sakini müdahaleden Acil Destek Güçleri adlı milisleri sorumlu tuttu. Daha öncae Janjaweed diye bilinen bu milisler, Darfur ve Batı Sudan'daki çatışmalarda kötü bir ün kazanmıştı.
Geçici Askeri Konsey daha sonra seçimlerin dokuz ay içinde yapılacağını açıkladı. Eylemciler, adil bir seçim yapılabilmesini garantilemek ve eski hükümetle bağlantılı siyasi yapıyı dağıtabilmek için daha uzun süre gerektiğini savundu.
Eylemciler, orduya meydan okumak için, Ramazan Bayramı'nın sokaklarda kutlanması çağrısında bulundu.
Ancak Hartum'un büyük kısmında sessizlik hakim olduğu belirtiliyor. Görgü tanıkları, eylemcilerin barikatlar kurup, lastik yaktıkları meskun mahallere çekildiğini aktardı.
Cep telefonuyla çekilen görüntülerde, konvoylar halindeki ordu birliklerinin sokaklarda devriye gezdiği görülüyor.
'Korku içinde yaşıyoruz'
Sudanlı Doktorlar Merkez Komitesi, daha önce ölü sayısını 40 olarak açıklamıştı, ancak daha sonra grubun Facebook sayfasında bu sayı 60 olarak güncellendi.
Eylemleri örgütleyen Sudan Odalar Birliği, Geçici Askeri Konseyi "katliam" yapmakla suçladı ve destekçilerine barışçıl yöntemlerle protestoya devam etme çağrısı yaptı.
Adının açıklanmasını istemeyen bir Hartum sakini, katliam haberleri yayılırken, kent sakinlerinin korku içinde yaşadığını söyledi.
Görgü tanığı, amcasının üç genç erkeğin sokakta infaz edilmesine şahit olduğunu aktardı.
Yine adının açıklanmasını istemeyen bir başka görgü tanığı da BBC'ye yaptığı açıklamada, Janjaweed milisleri tarafından aracından indirilip, dövüldüğünü anlattı.
Hartum'a giden uçuşlarda da aksama yaşandı.
Bir diğer görgü tanığı da Acil Müdahale Güçleri'nin "Hartum'un her yanında olduklarını" belirtti.
Görgü tanığı "Mahalleleri kuşatıyorlar, insanları tehdit ediyorlar. Gerçek mermiler kullanıyorlar. Her yerdeler. Güvende değiliz ve güvenlik güçlerine güvenmiyoruz. Tam bir kaos var" dedi.
Sudan'ın ikinci büyük kenti Omdurman'da da, ağır silahlı birliklerin sokaklarda devriye gezdikleri belirtildi.
Geçici Askeri Konsey'den General Abdül Fettah el Burhan daha önce devlet televizyonunda yaptığı açıklamada, konseyin protestocularla "müzakereye son verme" kararı aldığını, daha önce yapılan tüm anlaşmaların iptal edildiğini ve seçimlerin dokuz ay içinde yapılacağını söylemişti.
ABD, İngiltere ve Norveç ise "ciddi kaygıları" olduğunu söylemiş ve iktidarın sivillerin öncülüğündeki bir hükümete devredilmesi çağrısında bulunmuştu.
BM'de ne oldu?
İngiltere ve Almanya, BM Güvenlik Konseyi'nde sivillerin öldürülmesini kınayan ve Sudan Ordusu ile eylemcilere çözüm için "birlikte çalışmaya devam etme" çağrısı yapan bir açıklama taslağını gündeme getirdi.
Çin, açıklama taslağını reddederken, Rusya öncelikle Afrika Birliği'nin vereceği tepkinin beklenmesi gerektiğini savundu.
Açıklamanın veto edilmesinin ardından, sekiz Avrupa ülkesi "Sudan güvenlik güçlerinin sivillere yönelik saldırılarını kınayan ve yönetimin sivillere devri çağrısı yapan" kendi açıklamalarını yayımladı.
Pazartesi günü neler yaşandı?
Eylemcilerin verdiği bilgilere göre, güvenlik güçleri Pazartesi günü erken saatlerde protestoların yapıldığı meydana müdahale etti ve Hartum'daki bir hastanenin etrafını sarıp, bir diğerine ateş açtı.
Askeri Konsey, ulusal televizyonda yayınlanan açıklamada operasyonun "fitneciler ve adi suçluları" hedef aldığını, sivilleri koruma görevlerine bağlı olduklarını söylemişti.
Sudan Odalar Birliği ise "hain ve katil askeri konseyin devrilmesi için yaygın bir sivil itaatsizlik eylemi" çağrısı yaptı.
19 Aralık 2018 - Yakıt ve ekmek fiyatlarına zam duyurusu yapıldı
22 Şubat 2019 - Cumhurbaşkanı El Beşir hükümeti azletti
24 Şubat - Güvenlik güçleri gerçek mermilerle ateş açarken, protestolar devam etti
6 Nisan - Protestocular, Genelkurmay Başkanlığı önünde oturma eylemine başladı ve El Beşir görevi bırakana dek eylemin süreceğini açıkladı
11 Nisan - Generaller El Beşir'in devrildiğini duyurdu ancak oturma eylemi, sivil iktidar talebiyle devam etti
20 Nisan- Askeri yönetim ve sivil temsilciler arasında görüşmeler başladı
13 Mayıs - Genelkurmay Başkanlığı'nın önünde ateş açılması sonucu altı kişi öldü
14 Mayıs - Ordu ve siviller üç yıllık geçiş süreci üzerinde uzlaştı
16 Mayıs - Ordunun, bazı barikatların kaldırılmasını istemesinden sonra görüşmeler ertelendi
3 Haziran- Ordunun oturma eylemini güç kullanarak dağıttını söyleyen protestocular orduyla görüşmelerin askıya alındığını açıkladı
BBC'ye konuşan İngiltere'nin eski Sudan Büyükelçisi Rosalind Marsden, erken yapılacak bir seçimin "eski rejimin birçok unsurunun yeniden iktidara gelmesinin önünü açacağını" söyledi ve "Şiddet olaylarının devam etmesi riski büyük." dedi.
BM ise, Sudan makamlarına sorumluların hesap vermesi için bağımsız bir soruşturma yapılması çağrısında bulundu.
