IŞİD'i durdurmanın yolları?

İngiliz Independent gazetesi, IŞİD’in geçen yıl ilan ettiği ‘halifeliğin’ yıldönümünde nasıl ve kimler tarafından durdurulabileceğini uzmanlara sordu. Gazete , uluslararası toplumun bir yıldır 'örgütü durduracak' bir strateji geliştiremediğini belirtirken, uzmanların ‘IŞİD’i kim durduracak?’ sorusuna verdikleri yanıtlar şu şekilde:

‘VİLAYETLERDEN BİRİ YOK EDİLSE, IŞİD’İN HİKAYESİ DEĞİŞİR’

Aşırıcılık karşıtı düşünce kuruluşu Quilliam’dan analist Charlie Winter: Irak’ın durumunda cevap askeri eğitim. Haşdi Şabi (Şii milisler) yerine seküler güçler mücadeleyi yürütmeli. Kolay değil, çünkü milisler daha iyi eğitimli ve daha disiplinli. Ancak, Irak’ın bütün bunlardan sıyrılması askeri eğitim ve disiplinle, yolsuzluğun askeri ve siyasi sistemden temizlenmesiyle mümkün.

Ne var ki, bundan çok daha zoru Suriye ve Devlet Başkanı Beşşar Esad. Batı’da hâlâ onunla çalışmak arzusu var gibi gözüküyor – onun IŞİD’den daha makul olduğu hissi var. Ancak bu son derece yanlış ve o çok açıkça uluslararası toplumla oynadı.

O, 200 bin kişinin ölümünden sorumlu ve IŞİD daha küreselci olsa da, bu rakamın yalnızca bir parçasını öldürdü. Esad okullarda ve hastanelerde klor gazı ve varil bombaları kullandıkça ve düzenli olarak insanları öldürdükçe ve kaybettikçe, IŞİD gibi örgütler gelişecek.
Bunun yanı sıra, IŞİD sürekli yeni “vilayetler” açıyor, dolayısıyla onda bir ivme algısı var. Eğer bu vilayetlerden biri – coğrafi bölgelerden çok, bağlantılı örgütlerden söz ediyorum – tamamen yok edilseydi, o zaman IŞİD’in hikayesinde gerçekten sorunlara yol açardı.

Şu anda IŞİD’in çok güçlü, sürekli genişleyen, ilahi olarak emredilmiş bir projesi varmış gibi görünen bir durumumuz var. Eğer bunun her zaman başarılı olmadığını kanıtlayabilirsek bir fark yaratabiliriz. Bu, onun markasını bozmakla alakalı bir şey.

‘TOPLUMLARA ALTERNATİF YARATMAK GEREK’

Arap-İngiliz Anlayış Konseyi (Caabu) yetkilisi ve eskiden Suriye’de öğretmenlik yapan Joseph Willits: Kriz ve çatışmayla birleşen çok büyük siyasi boşluklar, IŞİD’in gelişmesine ve genişlemesine izin veriyor. Hava saldırıları IŞİD’in lider kadrosundan elementleri yok etme ve örgütün amaçlarının bir kısmını engelleme yetisine sahip olsa da, tek başlarına etkili olamayacaklar.

IŞİD’in kontrol ettiği topraklarda, IŞİD sistemi altında daha güvenli ve iyi durumda olduklarına inanan yerel topluluklarda örgüt püskürtülemeyecek.

IŞİD’i püskürtme savaşı karaya taşınmalı, botlar ve tanklar aracılığıyla değil, ancak şu anda IŞİD’i seven veya ona müsamaha gösterenleri güçlendirerek. Bu topluluklar, IŞİD’i reddetmeye ve alternatif ve iyileştirilmiş bir gelecek görmeye teşvik edilmeli, yoksa hiçbir şey olmaz.

‘IRAK’TA Şİİ MİLİSLER’

Independent gazetesinin tecrübeli Ortadoğu muhabiri Patrick Cockburn: Irak’ta İran destekli Şii milisler ve ABD’nin hava saldırılarının desteğini alan Kürtler IŞİD’i rakamların gücüyle yenebilir.

Suriye’de bu olasılık daha düşük, ancak IŞİD, ABD’nin hava saldırıları, Kürtler, Suriye ordusu ve isyancıların tehdidi altında kalırsa baskı görebilir.

‘İSLAM’IN İÇİNDEN YENİLEBİLİR’

Tony Blair Faith Vakfı’nın Din ve Jeopolitik bölümünden analist Peter Welby: IŞİD gelecek yıl askeri gerilemelerle karşı karşıya kalabilir, ancak yalnızca İslam’ın içinden yenilebilir. Bu perspektifte IŞİD’e tehdit oluşturanlardan biri diğer cihatçı gruplar, özellikle de Suriye’de savaşanlar.

‘RADİKALLEŞMEYLE MÜCADELE STRATEJİLERİ’

Alman Radikalleşme ve Radikalleşmeyle Mücadele Çalışmaları Enstitüsü (Girds) Direktörü Daniel Koehler: Kısa dönemde güncel karışım sonuç verecek: Kürt güçlere yardım etmek, Irak kuvvetlerini güçlendirmek, finansal hareketleri nerede mümkünse engellemek ve hava saldırıları.

Ne var ki, Batılıların (ve diğerlerinin) daimi akımı IŞİD için bir yaşam hattı ve bunu durdurmak için ev sahibi ülkeler engellemek ve radikalleşmeyle mücadele adına çok daha fazla iş yapmak zorunda.

Seyahat üzerinde baskı uygulama girişimleri yeterli değil ve eğer radikalleşmeyi engelleme stratejisiyle bağlantılı olmazsa, yalnızca tehdidi artırır. IŞİD, kendini tarihteki en başarılı cihatçı grup olarak kurdu, dolayısıyla tıpkı El Kaide gibi, markaları muhtemelen hiçbir zaman tam anlamıyla yok olmayacak.

‘YEREL BİRLİKLER IŞİD’İ YENEBİLİR’

Chatham House Ortadoğu ve Kuzey Afrika Programı’ndan ve Isis:Inside the Army of Terror’un yazarlarından Hassan Hassan: IŞİD’i kimin yenebileceği hali hazırda açık olmalı. Kendi bölgelerini koruyan yerel birlikler, uluslararası koalisyonun da kritik yardımıyla IŞİD’le savaşıp onları yenebilecek en iyi pozisyonda.

Kürt birlikler kendi bölgelerinde IŞİD’le savaşta etkili olduklarını gösterdiler, tıpkı Şii milisler ve Suriyeli isyancılar gibi. Öte yandan, hükümet güçleri başarısız oldu, çünkü meşruiyetleri ve etkileri eksik.

‘HEM YUMUŞAK HEM SERT GÜÇ’

ABD Dışişleri Bakanlığı Müslüman Toplumlar eski Özel Temsilcisi ve Harvard Üniversitesi Politika Enstitüsü’nde deneyimli öğretim görevlisi: Konu IŞİD’den çok daha kapsamlı: Bu aşırıcıkla ilgili ve bizim ‘Aşırıcılığı nasıl yenersiniz?’ sorusunu soruyor olmamız gerek.
Aşırıcılığı hem yumuşak hem de sert güç yaklaşımı aracılığıyla yenersiniz. Sert güç, askeri güç açısından, oluşturulacak koalisyon türleri ve masaya gelecek askeri karar türleri istikrarlı, birbirine bağlı ve çok yönlü olmak zorunda.

Ancak yumuşak güç, ideoloji konusu genç çocukların o yöne doğru harekete geçmesine ilham veriyor, bu, IŞİD’i yenmek için tam anlamıyla bütüncül bir strateji için sert güce dahil edilmeli.

Bunu yapabilmek için hükümette olmayan aktörlerin, hem online hem de offline olarak, Müslüman gençlerin IŞİD’i çekici bulmasına engel olacak karşı argümanlarla pazar yerine akın etmesine, uluslararası çabasına ihtiyacımız var.

‘IŞİD’İ YENECEK OLAN IRAKLILAR’

İngiltere Dışişleri Bakanlığı, sözcü aracılığıyla: Nihai olarak, IŞİD’i yenmek Iraklıların işi. Bu nedenle koalisyonun kampanyası IŞİD’e karşı durmaları amacıyla Irak güvenlik güçlerine destek vermeye ve Irak topraklarında yeniden kontrol sağlamaya odaklı.
Bu çabalar binlerce IŞİD komutanını ve militanını savaş alanından yok etti, savaş pozisyonlarını imha etti ve IŞİD kontrolündeki petrol ve gaz tesislerine zarar verdi.

İngiltere, IŞİD’e karşı küresel koalisyonun bir parçası olarak hava saldırıları ve istihbarat toplayarak kilit rol oynuyor. İngiliz hava kuvvetleri 250’den fazla başarılı hava saldırısı gerçekleştirdi, bu rakam da koalisyona ikinci büyük katkı demek.

‘MEZHEPSEL GERİLİMLE MÜCADELE ETMEK GEREKİYOR’

Nottingham Trent Üniversitesi'nde Ortadoğu’da terörizm uzmanı ve Countering Global Terrorism and Insurgency kitabının yazarı Dr. Natasha Underhill: Şu anda IŞİD’i yenmenin tek yolu, İslami köktendinci gruplarla baş ederken herkese uyan çözüm endişemizden uzaklaşmak.

IŞİD El Kaide değil ve onlarla mücadele etmeye çalışırken bu gerçeği unutuyoruz. Yayılmalarını engellemek için geleneksel bir askeri yaklaşım gerekli, ancak daha önemli olarak, onların Irak, Suriye ve başka yerlerde yeni topraklar kazanmasını önlememiz gerekiyor. Aynı zamanda, Irak’ı on yıllardır rahatsız eden ve Irak işgaliyle daha kötü hale gelen altta yatan mezhepsel gerilimlerle mücadele etmemiz gerekiyor.

Bu konular ele alınana kadar, insanların gayrimeşru olarak gördüğü hükümete meydan okuyan IŞİD gibi alternatif gruplara destek devam edecek.

Suriye’de Esad rejimine karşı duruş sergilememiz ve ülkeyi, insanların yönetimde doğrudan söz sahibi olduğu yeni bir siyasi sistem ortaya çıkabilmesi için yeterli ölçüde istikrara kavuşturmamız gerekiyor. Siyasi özgürlük ve siyasi meşruiyet IŞİD gibi bir grup için kanser gibi olur. Bu nedenle, kendilerini cankurtaran gibi yükseltmek amacıyla mezhepçilik alevlerini körüklüyorlar.