Süresiz nafaka kaldırılacak mı?

Süresiz nafaka nedir?

Süresiz nafaka: 4721 nolu Türk Medeni Kanununun 175. maddesi gereği boşanma sonrası yoksulluğa düşen tarafın (Kadın) diğer taraftan (Erkek) mali gücü oranında süresiz olarak talep edebildiği nafaka türüdür.

Tarihçesi:

Türk Medeni Kanunu İsviçre'den getirilerek 1926 yılından itibaren ülkemizde uygulamaya konulmuştur.

175. madde gereği "Yoksulluk Nafakası" 1926'dan 1988 yılına kadar 1 yıl olarak uygulanıyordu. Yapılan yasal düzenlemeyle 1988 sonrası süresiz olarak uygulanmaya başlandı.

Kaç nafaka türü vardır? 

Dört nafaka türü vardır.

Sırasıyla: 

Boşanma davası süresince çocuğa ve Kadına ödenen, "Tedbir Nafakası"

Boşanma sonrası kadına ödenen, "Yoksulluk Nafakası"

Velayeti elinde bulunduran tarafa ödenen, "iştirak nafakası"

Kişinin yoksulluğa düşmesi halinde devletten ve/veya aile bireylerinden alt-üst soy fark etmeksizin talep ettiği, "Yardım nafakası".

İştirak nafakası ve yoksulluk nafakası arasındaki fark nedir?

Boşanma sonrası velayeti elinde bulunduran tarafa ödenen "İştirak nafakası" türüyle, kadına ödenen yoksulluk nafakası türü karıştırılıyor ya da bilinçli olarak çarpıtılarak kamuoyuna yanlış bilgi aktarılıyor. Oysa iştirak nafakası çocuk 18 yaşına gelene kadar ya da eğitim hayatı bitene kadar devam eden nafaka türüdür.

Yoksulluk nafakası hükmedilmesi için hangi şartlar aranıyor?

Yoksulluk nafakası talep etmek için kişi (Kadın), boşanma sonrası yoksulluğa düşeceğini beyan etmesi halinde eski eşinden ömür boyu nafaka talep edebilir. Talep etmesinin önünde hiçbir engel yoktur.

Mevcut uygulamadaki en önemli detay nedir?

Mevcut uygulamada en önemli detay 175. maddenin talep eden tarafa verdiği "süresiz olarak talep edebilir" hakkı, boşanma davasına bakan hakimin takdir yetkisini elinden alarak, tüm yetkiyi nafakayı talep eden kişiye (Kadın) bırakmış olmasıdır. Mevcut nafaka sisteminde suistimali engelleyen hiçbir denetimin yapılmaması ve nafaka bağlama şartı için herhangi bir kriter belirlenmemiş olması sebebiyle yoksulluk nafakası, kadınlar tarafından menfaatlerine göre kullanılmaktadır.

Adil bir uygulama olması için ne gerekiyor?

Kişinin yaşı, Evlilik süresi, kusur oranı, eğitim durumu, sosyo-ekonomik durumu, çocuk olup olmaması gibi kriterler ile uygulamanın hakkaniyetli bir uygulama olması sağlanabilir.

Süresiz nafaka hangi suistimallere sebep oluyor ?

Mevcut uygulama (TMK 175) devam ettiği sürece kadın neredeyse her koşulda yoksulluk nafakası alır.

Yasa gereği verilen süresiz yoksulluk nafakası, kadının kendi geleceğini boşandığı eşe yüklemesi; erkeğin ölümü, sakat kalması, haczedilecek malının veya maaşının olmaması, erkeğin kadından daha yoksul duruma düşmesi, hayatın ansızın gelen gerçekleridir. Bu gibi durumlar, kadının erkekten alabileceği hiçbir şey kalmadığında çatışma ve husumeti tetikleyecektir.

Suistimallere örnek verir misiniz?

Bazı kadınlar boşanma sonrası aldığı yoksulluk nafakası yeterli olduğu için çalışmıyor. Kayıt dışı çalışıyor ya da asgari ücretle çalışıyor. Bunun sebebiyse Anayasa Mahkemesinin "Asgari ücret yoksulluğu ortadan kaldırmaz" kararıdır. Bu karar sebebiyle çalışan kadın lehine hükmedilen nafaka iptal davası açılmış olsa da iptal ettirilemez. En büyük suistimalse kadınları gayri resmi hayat sürmeye (nafakanın kesilmemesi için kadınların resmi evlilik yapmıyor olması) teşvik ediyor olmasıdır. En önemlisi ise yetkililerin kadının çalışma potansiyelinin olup olmadığını denetlemiyor olması ve ileride çalışmasını destekleyecek hiçbir politika üretmeyip nafaka ile boşanan kadını eski eşine bağımlı kılmasıdır.

Süresiz nafaka kaldırılacak mı?

Resmi olarak bir açıklama yapılmamakla beraber başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip ve ilgili bakanların vermiş olduğu beyanlar ışığında yoksulluk nafakasının belirli bir süreyle sınırlandırılması öngörülüyor. Süresiz Nafaka Mağdurları Platformu yönetimi olarak, yoksulluk nafakasının kaldırılmasını değil adil bir düzenlemeyle her iki tarafı da mağdur etmeyecek bir nafaka süresi belirlenerek hakkaniyetli bir uygulama haline getirilmesini talep ediyoruz.

Süresiz nafakanın kaldırılması kadınları mağdur eder mi ?

Nafakanın belli bir süreyle uygulanıyor olması kadınları kesinlikle mağdur etmez. Aksine gerekli tedbirler alınarak destek verilmesi halinde nafakanın yarattığı maddi bağımlılık ortadan kalkacak ve her kadın kendi ayakları üstünde durabilecek.

Bu nasıl mümkün hale getirilebilir?

Bunun için gerekli olan şey; "Sosyal Devlet" ilkesi gereği yetkililerin boşanmış ve yaşı itibariyle çalışma potansiyeli olan kadınlara yönelik gerek mesleki eğitim desteği gerek iş bulmasına yardımcı olan politikalar belirlemesi ve yürütmesi yeterli olacaktır. Yaş haddinden dolayı mağdur olacağı düşünülen kadınlar için yapılması gereken yine "Sosyal Devlet" ilkesi gereği yetkililer tarafından FON oluşturularak yoksulluğa düşen kişi lehine, "Yardım nafakası" ödenmesidir.

Sizin tavsiyeniz nedir?

Platform olarak tavsiyemiz, evlilik akdi için alınan miktarın bir bölümünün oluşturulacak evlilik fonuna aktarılarak boşanma sebebiyle yoksulluğa düşecek kişi lehine, devlet tarafından, "Yardım nafakası" adı altında verilmesini tavsiye ediyoruz.

Nafaka düzenlemesi ile neler değişecek?

1: Boşanma sonrası hukuki ve maddi bağ sebebiyle Kadın-Erkek arasında yaşanan çatışma ve husumet ortadan kalkacak.

2: Kadın Kendi ayakları üstünde durarak gayrı resmi yaşam sürmeyecek ya da gayri resmi çalışmak zorunda kalmayacak. Yeniden resmi evlilik yaparak aile kurabilecek. 

3: Erkek nafaka yükümlülüğünün ne zaman biteceğini bilip evlilikten soğumayacak ve yeni bir hayat kurabilecek ya da kurduğu yeni yuvanın sorumluluğunu hakkıyla yerine getirebilecek.