Bursa’da minibüslerde yeni dönem: ‘Kartlı Sistem’in ilk adımı atıldı

Çirişhane Minibüs Durağına kayıtlı 18 minibüsün Bursa Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı olarak ‘bütünleşik bilet sistemi dahilinde hizmet vermesi’ talebi, Bursa UKOME Kurulu’nun Eylül ayı toplantısında gündeme alınarak, gerekli araştırma ve incelemelerin yapılması amacıyla oluşturulan alt komisyona iletildi.

Bursa Ulaşım Koordinasyon Merkezi (UKOME) Kurulu’nun 2022 Eylül Ayı Toplantısında gündeme alınan konular ve Çirişhane Minibüs Durağı’nın ‘kartlı sistem’ talebine ilişkin karar.

Komisyon raporları doğrultusunda görüşülmeye devam edecek olan konunun önümüzdeki aylarda karara bağlanması bekleniyor.

“Çekincelerimiz var ama zaten şu anki şartlarda da para kazanamıyoruz”

Çirişhane Minibüs Durağı Başkanı Cahit Kaya, durak bünyesinde 24 minibüs bulunduğunu ve her aracın sahibinin ayrı kişiler olduğunu belirterek, 18 minibüs sahibinin ortak talebiyle kartlı sistem uygulaması için girişimde bulunduklarını söyledi:

“24 minibüsümüz var durakta. Her birinin sahibi farklı. 18 arkadaşımız kartlı sistemi istiyor. 6 arkadaşımız kabul etmiyor, çekinceleri var. Bizim de çekincelerimiz var tabii. Daha önce yaşanmış olaylar var. Halk otobüsleri para kazanamamıştı. Ama zaten şu anki şartlarda da para kazanamıyoruz.”

Kent Meydanı-Çirişhane güzergahında çalışan bir minibüs ve insanlar görünüyor.

Minibüs sahiplerinin beklentileri neler?

Durak bünyesindeki minibüs sahiplerinin beklenti ve şartlarını açıklayan Cahit Kaya, süreci şöyle anlattı:

“Biz taleplerimizi bildirdik, alt komisyondan gelecek kararı bekliyoruz. Orada güzergah konusu görüşülüyor. Biz 4 güzergah istedik belediyeden. 18 aracı 4 güzergahta çalışacak şekilde planladık. Fiyat konusunda düşüncelerimiz var ve daha fiyat konusunu da aşamadık. Kişi başına fiyat garantisi istiyoruz. Yani ücretsiz veya indirimli olmayacak şekilde yolcuların sabit bir ücret ödemesini istiyoruz. Bilet ücreti 8 lira olsun dedik. M plakadan taviz vermeyeceğiz, plaka kalacak. Ruhsatımız yine aynı kalacak. Biz sadece belediyenin verdiği makineyi takacağız, kart sistemini taşıyacağız. Başka bir şey yok. Olumlu sonuçlanacağını düşünüyoruz. Büyükşehir ve BURULAŞ da sıcak bakıyor şu an konuya.”

Kent Meydanı’nda bulunan Çirişhane Durağı’nda insanlar minibüs bekliyor.

“Diğer minibüs hatları da bizi bekliyor”

Mevcut işleyişte minibüs duraklarındaki gelir paylaşımı, her araç sahibinin kendi günlük yolcu hasılatını alması şeklinde yürütülüyor. Kartlı sisteme geçilmesi durumunda bu işleyişin değişeceğini belirten Çirişhane Minibüs Durağı Başkanı Cahit Kaya, diğer durak yönetimlerinin de gelişmeleri yakından takip ettiğini aktardı:

“Sistem hayata geçerse her minibüsün hasılatı ortak bir havuzda toplanacak ve eşit biçimde bölüştürülecek. Diğer duraklardan arkadaşlar sürekli arayıp soruyorlar, ‘ne yaptınız, nasıl ilerliyorsunuz, komisyon ücreti kesiliyor mu’ diye. Diğer hatlar da bizi bekliyorlar açıkçası. Bizi görüp belki adım atacaklar.”

Kent Meydanı’nda bulunan Çirişhane Durağı’ndaki minibüsler hareket saatini bekliyor.

Neden kartlı sistem?

Bursa’da ‘mavi minibüsler’ olarak bilinen toplu taşıma araçlarına yönelik özellikle yurttaş kaynaklı şikayetlerin başlıca odak noktasında yolcu ve trafik güvenliğini tehlikeye atacak biçiminde araç kullanımı, güzergah işleyişindeki düzensizlikler ve sürücülerin psikoteknik nitelikleri yer alıyor.

Minibüs işletmecilerinin sektör içi eleştirilerinin başında ise ‘yolcu kapma yarışı’ olarak da ifade edilen, şoförler, duraklar ve diğer toplu taşıma alternatifleri arasındaki kazanç rekabetleri gösteriliyor.

Ayrıca kent içi ulaşım arterlerindeki otopark zaafiyeti nedeniyle minibüslerin çoğu zaman sağ şeridi kullanamadığı; sefer saatlerindeki gecikmelere bağlı olarak durak yönetimleri tarafından cezai yaptırımları içeren kurallar uygulandığı ve bunlardan kaynaklı olarak yolcu ve trafik güvenliğini tehlikeli hale getiren bir işleyiş oluştuğu belirtiliyor.

Sürücülerin mesleki yeterliliğini sağlamaya yönelik uygulanan ve psikoteknik süreçleri de kapsayan eğitim ve sınavların gerekli düzeyde denetlenmemesi de bir başka eleştiri konusu olarak öne çıkarılıyor.

Bursa Büyükşehir Belediyesi, Bursa İl Emniyet Müdürlüğü ve Türkiye Şoförler ve Otomobilciler Federasyonu’nun alt ve iştirak kurumlarının yanı sıra ilgili ilçe belediyelerinin sorumluluk alanında olan minibüs işletmeciliğine dair sorunlar geçmişten bugüne güncelliğini koruyor.

Gerek yurttaş gerek kent yönetimi taraflarınca tartışılan sorunlar karşısında ‘kartlı sistem’ uygulaması bir çözüm pratiği olarak öne çıkarılıyor. Bu yöntemle, kazanç rekabetlerinin azaltılacağı ve dolayısıyla durak/güzergah işleyişlerinin olumlu yönde düzenleneceği öngörülüyor.

Ancak kartlı sistem uygulamasının, başta sürücülerde olmak üzere, meslek içi yeterlilik konusundaki etkisinin ne olacağı ve otopark zaafiyetinden kaynaklanan trafik güvenliği sorununa yönelik katkısının ne olacağına dair bir tespit henüz bulunmuyor.[BursaMuhalif]